پرورش مرغ گوشتی
خرید جوجه یک روزه گوشتی
کیفیت جوجه یک روزه برای مرغداران بسیار مهم است. چرا که کیفیت خوب جوجه بر عملکرد بهتر و کاهش ضرر و زیان برای مرغدار اثر می‌گذارد. از عوامل مهم که بر کیفیت جوجه تاثیر می گذارد؛ می‌توان مزرعه پرورش‌دهنده، حمل و نقل، مراحل پذیرش جوجه و … است.
برای خرید جوجه یک روزه گوشتی به عنوان یک مرغدار به نکات زیر توجه کنید:
- از کیفیت منبع خرید جوجه‌کشی مطمئن باشید
حتما یک مرکز ثبت شده با مجوز باشد. همچنین به پیشینه کاری این مزارع توجه کنید. اینکه سابقه خوبی در این زمینه در بین مشتریان خود داشته باشند.
• به نژاد مرغ توجه کنید
اینکه آیا این نژاد برای منطقه ای که شما آنها را پرورش می‌دهید مناسب است یا نه؟ همچنین به این نکته نیز توجه کنید که آیا با سیستم پرورش شما سازگار است یا نه؟
• توجه به قیمت
جوجه با قیمت مناسب تهیه کنید. هزینه خرید جوجه ده درصد هزینه های تولید است. به همین دلیل ممکن است هرچند کم بر روی سود شما تاثیر بگذارد. اما به این نکته نیز توجه کنید، که کیفیت جوجه ارجحیت به قیمت آن دارد. پس به هر قیمتی جوجه تهیه نکنید.
دوره پرورش مرغ گوشتی
برای پرورش مرغ گوشتی، حدود ۱۵ روز زمان برای آماده سازی و پاکسازی سالن برای جوجه‌ریزی انجام میشود. هر دوره پرورش مرغ گوشتی، به نژاد و خصوصیات مرغ گوشتی ممکن است کمی با هم متفاوت باشد. بطور کل از ۴۳ روزگی به بعد می‌توان مرغ را کشتار کرد. با این احتساب در طول یک سال می توان بین ۴ تا ۵ دفعه جوجه ریزی انجام داد. اگر هر بار ۲۰هزار قطعه جوجه ریزی شود، در پایان حدود ۴۵ هزار کیلوگرم مرغ آماده کشتار ۴۰ تن کود تولید می شود.
نور
نورپردازی در مرغداری برای داشتن یک گله سالم بسیار مهم است. نور نه تنها از طریق چشم، بلکه از فرق سر (the top of the skull) جوجه‌ها، غده صنوبری (the pineal gland) و همچنین غده هیپوفیز (the pituitary gland) نزدیک هیپوتالاموس در جوجه‌ها نفوذ میکند. این جریان موجب تحریک تولید ملاتونین میشود، که ریتم مناسب روزانه را ایجاد میکند.
بر همین اساس سیستم نوردهی در مرغداری‌ها بسیار مهم است. برای داشتن کارایی مناسب رعایت برخی نکات زیر در خصوص نصب لامپ در مرغداری‌ها عبارتند از:
- فاصله بین لامپ‌ها باید سه دوم (۱½)، برابر فاصله لامپ تا سطح مرغداری باشد.
• بازتابنده (reflector) تمیز شدت نور را روی پرنده و خوراک آن تا ۵۰ درصد افزایش میدهد.
• حتما لامپ‌ها را هر دو هفته یکبار تمیز کنید. لامپ‌های تمیز ۳٫۱نوردهی بهتری از لامپ‌های کثیف دارند.
• از بازتابنده‌های مخروطی شکل استفاده نکنید، زیرا آنها پرتوهای نور را محدود به ناحیه‌ای خاص می کند.
• در فارم‌های بدون قفس لامپ‌ها در ارتفاع ۷ تا ۸ اینچ قرار می‌گیرند، در حالی که در فارم‌های با قفس در راهرو نگهداری میشوند.
• از آویزان کردن لامپ با طناب اجتناب کنید.
• پرتو نور بطور کل باید به گونه‌ای باشد که روی دان و روی پرندگان قرار گیرد.
از طرفی دیگر چرخه روز و شب برای پرندگان مهم است، چرا که سیستم ایمنی، سرعت رشد و هورمون‌های تولیدمثل را تحریک میکند.این ماجرا، باعث بهبود سلامت، وضعیت ایمنی، تحرک و هوشیاری می شود. با توجه به شرایط پرورش، وزن گیری جوجه ها و مدیریت سالن ساعات و روزهای خاموشی می تواند افزایش و یا کاهش یابد.
رنگ نور لامپ جهت رشد جوجه ها در مرغداری آنچنان تفاوت زیادی ایجاد نمیکند ولی در مرغداری های گوشتی از نور قرمز استفاده میشود. چون نور قرمز مانع عارضه کانی بالیسم در بین مرغ ها میشود. همچنین نور قرمز باعث آرامش و کاهش تحرک در جوجه ها شده که در گله های گوشتی به این موضوع بسیار اهمیت داده میشود.
سیستم تهویه
تهویه سالن های مرغداری برای پرورش مرغ بسیار حائز اهمیت است. چرا که تهویه اصولی نه تنها باعث تمیزی و پاک کردن میشود، بلکه دما، رطوبت هوا را نیز مطلوب میکند. دمای مطلوب باعث میشود تا پرندگان علاوه بر استنشاق اکسیژن برای زنده ماندن، دمای بدن خود را نیز حفظ کنند.
دما
همچنین توجه به موارد زیر در هفته اول پرورش حائز اهمیت است:
- دمای سالن هنگام ورود جوجه ها باید در ارتفاع ۱۵ سانتیمتری از کف بستر ۳۱-۳۲ درجه سانتیگراد باشد.
• سیستم گرمایشی سالن باید حداقل ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از ورود جوجه ها به سالن روشن باشد.
• ثبت دمای سالن جوجه‌کشی روزانه باید ۴ بار ( هر ۶ ساعت یکبار) انجام گیرد.
• دمای مطلوب باید در سطح بستر اندازه گیری شود و این میزان در۲۴ ساعت اول پرورش۳۱-۳۲ درجه سانتیگراد درسطح بستر و ۲۸ درجه سانتی گراد در عمق بستر می باشد.
رطوبت
رطوبت نسبی سالن در لحظه ورود جوجه به سالن تا هفته اول به شکل زیر است:
- میزان رطوبت نسبی در ۳ روز اول پرورش باید ۵۵-۷۰ درصد باشد.
• ۲۴ ساعت قبل از جوجه ریزی و ۷۲ ساعت بعد از جوجه ریزی با پاشش آب بر روی دیوارهای جانبی و حاشیه بیرونی گارد کناری، ابتدا و انتهای سالن رطوبت سازی انجام گیرد.
• جهت ثبت و اطلاع از درصد رطوبت داشتن یک رطوبت سنج در سالن الزامی می‌باشد.
• اندازه‌گیری رطوبت نسبی هوا صبح ها یک ساعت قبل ازطلوع آفتاب و نوبت بعدی عصرها انجام گیرد.
تراکم
فضای کافی برای فعالیت پرندگان بسیار مهم است. این میزان به سن جوجه فرق میکند. معمولا مرغداران در ابتدا یک بخش سالن را در نظر می‌گیرند و کم کم از فضای بیشتر سالن استفاده می‌کنند. همچنین تراکم در متر مربع بستگی به شرایط داخلی آشیانه از قبیل تهویه – درجه حرارت – میزان دانخوری و آبخوری دارد. در حال حاضر حداکثر تراکم در شرایط مطلوب ۳۴ کیلوگرم وزن زنده بر مترمربع است. بطور کل بهتر است برای هر مترمربع در حدود ۱۰ تا ۱۲ قطعه جوجه در نظر بگیرید
تغذیه
پرهزینه‌ترین بخش پرورش طیور، بحث تغذیه آنهاست. اینکه با کمترین خوراک سالمترین گله در کنار رشد مناسب مرغها به پردازیم.عواملی همچون نژاد جوجه‌گوشتی، سن جوجه و نوع دان مصرفی بر میزان دان مصرفی موثر است. اهمیت این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که ۷۰ درصد هزینه‌های تولید مرغ، خوراک مصرفی آن است.
جیره غذایی طیور گوشتی بر حسب وزن، نوع نیاز طیور، سرعت رشد و… به سه دسته کلی تقسیم بندی می شود که عبارت است از جیره غذایی پیش دان، جیره رشد (اصلی) و جیره پایانی اشاره کرد.
تغذیه جوجه های گوشتی پس از انتقال به مرغداری (۰ – ۱۰ روزگی)
در اولین روزی که جوجه ها به مرغداری انتقال داده می شوند برای کاهش استرس در اثر جابجایی بهتر است به مدت ۲۴ ساعت فقط محلول آب شکر در اختیار آنها قرار گیرد. بدین منظور می توانید ۵ کیلوگرم شکر را در صد لیتر آب حل کنید و در داخل آبخوری های سالن قرار دهید.
بعد از گذشت این مدت و قرارگیری جوجه ها در داخل سالن مرغداری دان ابتدایی یا همان پیش دان در اختیار آنها قرار دهید. در خوراک اولیه طیور محتوای فیبر آن نیز در مقدار اندک خود باشد زیرا جوجه ها توانایی هضم فیبر را به خوبی ندارند.
تغذیه شروع کننده مرغ گوشتی (۱۱ – ۲۵ روزگی)
پس از جیره ابتدایی تغذیه شروع کننده در اختیار مرغ های گوشتی قرار داده شده و طیور به مدت ۱۴ الی ۱۶ روز از آن استفاده می کنند
اولین تغییری که در جیره غذایی مصرفی طیور ایجاد می شود تغییر در شکل بافت دان است که عموما شکل آن از کرامبل یا بافت ریز به پلت تغییر پیدا می کند. اندازه شکل پلت در این دوره به قطر ۲ الی ۳.۵ میلی متر یا دان مش با الک درشت است.
جیره رشد و یا پایانی طیور گوشتی (۲۶ – ۴۲ روزگی)
در این دوره حجم دان مصرفی طیور گوشتی بالا می رود. این جیره را عموما از ۲۵ روزگی تا پایان دوره در اختیار پرنده قرار می دهند. البته لازم به ذکر است که گاه به دلیل کشتار دیرهنگام زمانی که قرار است مرغ گوشتی بیشتر از ۴۲ الی ۴۳ روز در گله باقی بماند نیاز به جیره ثانویه طیور وجود دارد.
اینکه چند جیره در مراحل پایانی رشد باید مد نظر قرار گیرد رابطه مستقیمی با وزن، طول دوره، نوع برنامه غذایی انتخابی دارد.
اندازه پلت مصرفی طیور در این دوره با قطر ۳.۵ میلی متر با الک درشت است.
شرکت ارشیا سپهر جیره های مصرفی را در فاصله 10 روز یکبار با توجه به شرایط مرغداری، منطقه و مواد اولیه در دسترس تنظیم مینماید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص محصولات و نحوه مصرف آنها با کارشناسان شرکت تازه دانه محمود تماس حاصل فرمایید.
نکات مهم در تغذیه طیور گوشتی
- جیره آغازین باید به مدت ۱۰ روز و بر اساس میزان سود آوری طیور تعیین گردد.
- از جذب مواد مغذی به میزان مطلوب توسط پرنده اطمینان حاصل کنید.
- جیره پایانی باید بر حسب میزان بازگشت سرمایه تعیین نشود که در این راستا از کم کردن سطوح مواد مغذی جیره بپرهیزید.
- توجه ویژه به کیفیت فیزیکی دان داشته باشید تا کیفیت پایین منجر به تاثیرات منفی در دوره پرورش نشود.
- برای دستیابی به عملکرد بهینه طیور گوشتی از دان با کیفیت استفاده کنید.
- توجه داشته باشید که دان مش باید یکنواخت باشد.
- دو روز قبل از کشتار گندم کامل برای جلوگیری از افزایش آلودگی در کشتارگاه باید از جیره حذف شود.
- وجود مواد مغذی و انواع ویتامین ها در جیره غذایی منجر به کاهش استرس گرمایی در فصول گرم خواهد شد.
- دان را در ساعات خنک روز در اختیار طیور گوشتی قرار دهید.
- آب مصرفی باید عاری از هرگونه آلودگی و افزودنی باشد.
- در سه روز اول جهت توزیع مناسب دان علاوه بر دانخوری های مخصوص از سینی و یا صفحات شامل دان استفاده کنید.
آب
پرندگان مختلف برای رسیدن به حداکثر پتانسیل خود با توجه به نوع نژاد و ژنتیک آن ها در رشد ، وزن گیری یا تخمگذاری، نیاز به مصرف مقدار کافی آب می باشند. میزان آبی که جوجه ها در سنین مختلف مصرف می کنند فاکتورهای مختلفی دارند.
برای اینکه پرندگان به آب مورد نیازشان همیشه دسترسی داشته باشند بهترین کار این است که در سالن های پرورش طیور و مرغداری ها باید آبخوری ها در نزدیکی دان خوری ها نصب گردند.
اهمیت دقت بر میزان مصرف آب زمانی مشخص می شود که به طور مثال اگر آبی که در اختیار جوجه ها قرار می دهید با کیفیت است و ناگهان مصرف آب کاهش می یابد، ممکن است دلیل وعلامت بروز بیماری در گله باشد.
فاکتورهای موثر بر میزان مصرف آب جوجه ها
سن جوجه ها
از مهمترین فاکتورهایی که در این قضیه باید در نظر بگیریم، سن جوجه ها می باشد. یعنی هر چه سن جوجه ها بیشتر باشد، در نتیجه وزن آن ها بیشتر بوده و آب بیشتری نیاز دارند.
دمای سالن پرورش طیور
فاکتور مهم بعدی تاثیر گذار، دمای سالن پرورش می باشد که به طور طبیعی هرچه دما بیشتر بوده و گرم باشد، میزان آب مصرفی جوجه ها بیشتر می شود.
کیفیت آب
کیفیت آب و طعم آن بر میزان مصرف آب تاثیرگذار است بهاین معنا که اگر برای جوجه های گوشتی، از اب شور استفاده کنید، مقدار خوراک آن ها کم شده و میزان سرعت رشد و تولید تخم هم کاهش می یابد.
تراکم سالن
میزان ازدحام یا تعداد جوجه ها در واحد سطح، بر میزان آب مصرفی تاثیر می گذارد.
مثلا اگر شما روش پرورشی متراکم را در نظر داشته باشید و در هر متر مربع 20 پرنده نگهداری شوند، گرمای اطراف جوجه ها زیاد شده و تامین آب مناسب اهمیت بیشتری خواهد داشت.
همچنین اگر جوجه ها به آب کافی دسترسی مناسب نداشته باشند، به دلایل مختلفی مانند تعداد بالای جوجه ها، کم بودن تعداد آبخوری ها و یا مسدود بودن نیپل ها، آن گاه جوجه ها خوراک کمتری مصرف می کنند زیرا بدون مصرف آب نمی توانند خوراک را به اندازه و مناسب مصرف کنند.
نژاد جوجه مرغ ها
در حالت استاندارد، بین نژادهای مرغ تخمگذار و گوشتی، مرغ های تخمگذار مصرف آب بیشتری دارند. البته دلیل دیگر آن این است که جوجه های گوشتی هم دوره پرورش 6 هفته یی دارند اما مرغ تخمگذار نزدیک 60 هفته نگهداری و پرورش داده می شوند و مسلما در سن بیشتر وزن و مصرف آب بیشتری دارند.
نکته دیگر این است که مصرف آب خروس ها بیشتر از مرغ ها می باشد. پس در مزارعی که مرغ گوشتی یا مرغ مادر پرورش می دهند، باید این قضیه را مد نظر قرار دهند.
میزان رطوبت هوا
رطوبت هوای سالن پرورش تاثیر بسزایی بر میزان آب مصرفی جوجه ها دارد به این معنا که اگر رطوبت سالن پرورش بیش از اندازه زیاد باشد، مقدار آب مصرفی بیشتر می شود.
با توجه به آنچه گفته شد نتیجه می گیریم که نمی توان یک مقدار ثابت مصرف آب برای تمام انواع جوجه ها در سنین مختلف در نظر گرفت.
به طور میانگین یک مرغ با اندازه متوسط در دمای 30 درجه سانتیگراد، روزانه نیم لیتر اب نیاز دارد. اما اگر دمای سالن افزایش یابد آب مصرفی نیز حتی تا 50 درصد یعنی 750 سی سی افزوده می شود.
برای تخمین میزان آب مورد نیاز سالن پرورشی شما باید به همین ترتیب عمل کرد مثلا اگر سالن پرورش شما تراکم تعداد جوجه بالایی داشته باشد مثلا یک مرغداری صنعتی که تا سیصد هزار قطعه پرنده دارد، باید مقدار بالا را در تعداد جوجه ها ضرب نمود.
چک لیست بررسی مصرف آب در طیور گوشتی
پرورش دهندگانی که فاقد دستورالعمل های مصرف آب گله خوب هستند، می توانند از اطلاعات گله به عنوان یک دستورالعمل استفاده کنند، تا الگوهای مصرف خود را توسعه دهند. شناسایی ناهماهنگی‌ها در الگوهای مصرف آب میتواند ابزار مفیدی در تعیین علل ریشه‌ای مشکلات عملکرد باشد.
چک لیست بررسی مصرف آب در طیور گوشتی به این صورت می‌باشد:
- ارتفاع خط آبخوری، خیلی زیاد یا خیلی کم نباشد
- قفل هوا در سیستم آب بررسی شود
- فشار خط آب برای سن پرنده مناسب نیست
- بررسی گرفتگی فیلترهای آب یا آبخوری ها
- بررسی تغییر چشمگیر در شدت نور
- تغییرات مکرر در طول روز
- تغییرات خوراک یا قطع خوراک
- تصفیه آب / مواد افزودنی
- بررسی اینکه پرندگان بیمار هستند
- تعداد بیش از حد پرندگان به ازای هر مصرف کننده
بهداشت و جدول واکسیناسیون
- از دیگران مواردی که بسیار اهمیت دارد، توجه به واکسیناسیون پرندگان برای تقویت ایمنی بدن آنها است. واکسیناسیون روی کیفیت گوشت مرغ تاثیری ندارد، و از آنجایی که در اوایل دوره پرورش نیز زده میشود، همان ابتدا جذب بدن پرنده شده، و سپس دفع میشود. در نتیجه هیچ تاثیری روی گوشت مرغ برای مصرف کننده ندارد. اما از اثرات مثبت واکسن، مرگ و میر گله و شیوع بیماری را در پرندگان به شدت کاهش میدهد. این مورد نه تنها از خسارات‌های احتمالی برای مرغدارن جلوگیری میکند، بلکه در زمان شیوع بیماریهای مشترک بین انسان و پرنده(همچون آنفولانزای مرغی) بسیار حائز اهمیت است. چرا که واکسیناسیون از آلوده شدن گوشت مرغ به این نوع بیماریها جلوگیری می کند. برنامه واکسیناسیون در مناطق مختلف جغرافیایی بسته به درگیری و شیوع بیماریها میتواند متفاوت باشد. بطور کل مرغداران میزان بر حسب سن و بیماری های شایع در هر منطقه را در نظر می گیرند و براساس آن برنامه واکسیناسیون را می گذارند.
بیماری ها
نیوکاسل
نیوکاسل یکی از بیماری های طیوربوده که بسیار هم شایع می باشد و اغلب در بین انواع مرغ و خروس دیده می شود. شاید نام این بیماری برای برخی از افراد جالب باشد، علت نامگذ
اری این بیماری شهر نیوکاسل بوده که این بیماری برای نخستین بار در این شهر دیده شده است. بیماری نیوکاسل واگیر دار بوده و به عنوان یک بیماری عفونی شناخته می شود. منشاء ویروس بیماری نیوکاسل در ترشحات چشم مرغ می باشد. این بیماری اغلب از طریق پرندگان وحشی به مرغ و خروس سرایت پیدا می کند
علائم : سرفه، تنفس بدون نظم، بی تحرکی، بی اشتهایی، لرزش در عضلات، فلج نسبی و یا ایجاد شدن فلج کامل.
پیشگیری : رعایت نکات ایمنی و بهداشتی اصلی ترین عامل در پیشگیری از این بیماری می باشد. برای کنترل این بیماری موثرترین ابزار واکسیناسیون می باشد. استفاده از واکسن های زنده و روغنی منجر به کاهش در تلفات گله ها می شود. همچنین پیشگیری از بیماری با کم کردن ورود آلودگی ها به سالن بسیار مفید است.
درمان : در صورت بروز این بیماری باید مرغ های مریض را به سرعت از بین مرغ های سالم جدا کرده و محیط را نیز به خوبی ضد عفونی کرده، تا سایر مرغ ها در امان بمانند.
گامبورو
گامبورو یکی از مهم ترین بیماری های طیور بوده که اغلب بین مرغ و خروس بیشتر از سایر طیور مشاهده می شود. گامبورو یک بیماری ویروسی بوده و ویروس آن بسیار قوی بوده و در برخی مواقع حتی ضدعفونی کردن سالن مرغداری نیز نمی توان آن را از بین ببرد و در برخی موارد این موضوع ضررهای جبران ناپذیری را به مرغداری ها وارد نموده است. علت اصلی انتقال این بیماری حشراتی مانند لار و سوسک می باشند.
علائم : افسردگی، بی حالی، نداشتن اشتها، لرزش و حتی زمین گیری
پیشگیری : بهترین کار ضدعفونی کردن صحیح و بیشتر سالن مرغداری می باشد.واکسیناسیون
درمان : ز آنجایی که دوره بیماری کوتاه می باشد و درمان خاصی برای بیماری وجود ندارد باید در طی درگیری گله با این بیماری از درمان های حمایتی ( مولتی ویتامین- الکترولیت، تحریک اشتها) و داروهای تب بر استفاده نمود.
برفک
این بیماری سبب بروز لکه هایی سفید رنگ در بین بدن مرغ و گردن او می شود. همچنین این بیماری باعث صدمه دیدن پرهای مرغ نیز می شود. برفک از جمله بیماری های طیور بوده که به سادگی می توان با یک داروی ضد قارچ آن را درمان کرد. بهتر است تجهیزات مرغداری مانند ظروف غذا و آب به خوبی تمیز شوند.
علائم : در صورت ابتلای پرنده به بیماری برفک، لکه های کوچک سفیدی روی گردن و بدن مرغ پدیدار میشوند. اگر این لکه ها را نادیده بگیرید، بیماری پیشرفت کرده و کم کم پرهای مرغ میشکنند.
پیشگیری : مهمترین نکته در آشنایی با بیماریهای مرغ و روشهای درمان سنتی، کنترل بهداشت محل زندگی پرنده است. کثیف بودن محل زندگی، غذا یا آب آشامیدنی مرغ، احتمال بروز انواع بیماریها از جمله برفک را افزایش میدهند.
درمان : پس از مشاهده علائم بیماری برفک، مرغ مبتلا را جدا کنید. محل زندگی مرغ را بشویید و بدن آن را با محلول ضد قارچ ضد عفونی کنید.
با رعایت بهداشت محل زندگی پرنده و شست و شوی مرتب آن، بیماری رفع میشود. البته فراموش نکنید که پس از حمام دادن مرغ، پرهایش را با سشوار خشک کنید تا به بیماری جدیدی مبتلا نشود
سالمونلا
سالمونلا یکی از مهم ترین باکتری های بیماری زا می باشد که برخلاف اکثر باکتری های روده ایی همه ی انواع این باکتری بیماری زا می باشد. این بیماری به روش ها مختلف بین انسان و حیوان منتقل می شود. پرندگان یکی از مهم ترین میزبان های این باکتری است. منبع اصلی استقرار و رشد و نمو این باکتری در دستگاه گوارش پرندگان و پستانداران است. میزان باکتری های سالمونلا در دستگاه گوارش پرنده در قسمت های مختلف متفاوت است که بیشترین مقدار آن در قسمت های پائینی روده مانند روده کور است.
علائم : علامت اصلی آن مدفوع مایع آبکی است. در کیسه های مفصلی پنجه ، مایع ظاهر می شود ، اندام متورم می شود ، لرزش ایجاد می شود ، عضلات به طور جزئی یا کامل آتروفی می کنند.
باعث فلج می شود ، می تواند مزمن یا غیر اسیدی باشد.
پیشگیری : واکسیناسیون .تغذیه موثر جوجه ها از روزهای اول زندگی با داروهای حاوی پروبیوتیک. این به شما امکان می دهد ایمنی را افزایش داده و یک میکرو فلور پایدار در روده ایجاد کنید.خانه مرغ ماهی یک بار ضد عفونی می شود.
هر 2-3 ماه یک بار ، خون پرندگان و تخمهای آنها برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه اهدا می شود.
واکسن زنده شکنجه در 4-3 روز زندگی جوجه ها استفاده می شود. واکسیناسیون مجدد قبل از جمع آوری تخمک برای جوجه کشی در بزرگسالان انجام می شود.
قفس های مرغ باید در برابر جوندگان و حیوانات دیگری که می توانند ناقل عفونت باشند محافظت شود.
درمان : پیچیدگی درمان در توانایی بالای باسیل در انطباق با عملکرد آنتی بیوتیک ها نهفته است. بهترین راه حل این است که طیور واضح بیمار را به کشتارگاه بفرستید و کل دام را پردازش کنید. در طیور بهبودیافته که تحت درمان موفقیت آمیز قرار گرفته اند ، تاخیر در رشد مشاهده می شود و شاخص های بهره وری به طور قابل توجهی پایین تر است
آنفولانزا
بیماری آنفلوآنزا یک بیماری بسیار مسری ویروسی است که طیف وسیعی از پرندگان، انسان و دیگر پستانداران را درگیر می نماید و منجر به بروز خسارت های اقتصادی و تهدید سلامت میشود. شدت بیماری در پرندگان دامنه گسترده ایی دارد. ویروس آنفلوآنزای پرندگان معمولا در پرندگان آبزی مانند اردک های وحشی، پرندگان مهاجر و غازهای وحشی باعث بیماری شدید نمی شود و این پرندگان فقط ناقل بیماری هستند. بنا بر گزارش سازمان بهداشت جهانی در بین پستانداران، انسان و گربه به این بیماری حساس هستند و توانایی انتقال این بیماری به مرغداری ها را دارد.
تیپ H5N1 این بیماری منجر به مرگ و میر شدید در پرندگان اهلی می شود. سازمان بهداشت جهانی حیوانات، تمامی سویه های بیماری آنفلوآنزای پرندگان را به عنوان آنفلوآنزای اخطار کردنی بیان می کند.
علائم : اشکال در تنفس همراه با صداهای تنفسی، اسهال سفید و سبز، افت تولید بسیار زیاد تخم مرغ، خونریزی در ساق پا و ریش، آبریزش چشم و بینی، کاهش شدید مصرف دان و شروع ناگهانی تلفات با رشد صعودی
پیشگیری : واکسنهای تزریقی و خوراکی
درمان : باید بلافاصله طیور بیمار را از گله جدا کنید. همچنین عامل بروز این بیماری، ویروس می باشد و در زمان بیماری دارو نمیتواند تاثیر چندانی بگذارد. برای درمان بهتر است که محیط طیور را کاملا تمیز و ضد عفونی کرده و رطوبت و میزان جریان هوا را کنترل کنید. نور کافی نیز میتواند در بهبود حال طیور بیمار، اثر گذار باشد.
برونشیت عفونی
برونشیت عفونی طیور یک بیماری حاد ویروسی با واگیری بالا در جوجه ها می باشد که با ضایعات نایی، سرفه و عطسه مشخص می شود. ویروس برونشیت عفونی می تواند منجر به ضایعات تنفسی، التهابات کلیوی، اختلالات تولیدمثلی و کاهش وزن پرندگان مبتلا شود. ویروس عامل برونشیت عفونی متعلق به جنس کروناویروس از خانواده کروناویریده می باشد. این بیماری خسارت اقتصادی بالایی را در بردارد و باعث کاهش وزن و کاهش راندمان غذایی می گردد. صنعت پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار کشور به دلیل بیماری برونشیت عفونی سالانه خسارت هنگفتی را متحمل می گردد و علیرغم استفاده گسترده از واکسن ها، این بیماری به صورت همه گیری های وسیع در سطح کشور مشاهده می شود. همه بیماری های عفونی دستگاه تنفس طیور از جمله برونشیت عفونی که سبب تخریب بافت ریه می شوند منجر به کاهش ظرفیت تنفسی خواهند شد لذا با افزایش فشار خون ریوی، سندرم آسیت را ایجاد می کنند. ریه پرندگان نسبت به پستانداران انعطاف پذیری کمتری دارد و مویرگ های خونی آن ها هم از انبساط پذیری ضعیف تری برخوردار است. با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای مهم در رشد، تامین اکسیژن و اکسیداسیون هوازی می باشد در گله های مبتلا به برونشیت عفونی متابولیسم مواد غذایی به علت نارسایی ریوی و عدم تامین اکسیژن کافی مختل شده که بر سوخت و ساز تاثیر منفی می گذارد.
علائم : عطسه، سرفه، آبریزش بینی، خس خس، خرو پف ، تورم پلک و ترشح اشک از چشم
پیشگیری : با رعایت بهداشت در محیط پرورش و همچنین واکسینه نمودن طیور با واکسن برونشیت می توان از شیوع این بیماری جلوگیری نمود.
درمان : محل زندگی طیور را تمیز کرده و با آب گرم، بشویید. به جای آب آشامیدنی، شربت عسل و آبلیمو تهیه کنید و اجازه بدهید تا از این محلول بنوشند. برای تهیه این شربت، عسل و آبلیمو را به نسبت مساوی در آب جوشیده خنک شده ریخته و به خوبی مخلوط کنید.
یکی دیگر از روش هایی که به کار شما می آید، خوراندن مولتی ویتامین است. قرص مولتی ویتامین را در آب آشامیدنی بریزید. این کار به بهبود سریعتر ، کمک میکند.
کوکسیدیوز
کوکسیدیوز یک بیماری اسهالی ناشی از فعالیت یک گونه ی انگلی به نام ایمریا است که در اغلب پرندگان مانند مرغان، پرندگان شکاری و کبوتران بروز می کند. این بیماری در بیشتر مواقع در سنین پائین بروز می کند. که موجب تلفات، اثر سو بر روند جذب مواد در روده، افزایش ضریب تبدیل غذایی، کاهش میزان رشد در جوجه های گوشتی و کاهش تولید تخم مرغ در مرغان تخمگذار می شود. این بیماری سالیانه در سراسر جهان بیش از سه میلیارد دلار خسارت اقتصادی به پرورش دهندگان مرغ وارد می کند.کوکسیدیوز بیشتر در شیوه های پرورش متراکم طیور و زمانیکه رطوبت بستر بالا می باشد شایع است.عامل این بیماری انگلی به نام ایمریا می باشد. عامل این بیماری به صورت طبیعی فراوان هستند و زمانی که شرایط محیطی مانند پرورش متراکم و بستر خیس به وجود آید احتمال بروز این بیماری نیز به شدت افزایش می یابد.
علائم : اسهال٬کم اشتهایی ٬کم خونی ٬بیحالی ٬خواب آلودگی و گاهی نیز خون در مدفوع
پیشگیری : استفاده از پروبیوتیک ها . استفاده از آنزیم بتاماناز در جیره . جیره های با پروتئین خام پائین . بهترین راه استفاده از کوکسیدیو استات در جیره جوجه ها ست که باید از هفته سوم در جیره استفاده گردد . لازم به ذکر است در طول دوره پرورش بهتر است از چند نوع کوکسیدیواستات استفاده شود.
درمان : از آمپرولیوم٬سوفاکینوکسالین در درمان کوکوکسیدیوزاستفاده میشود.افزودن ویتامینهای AوKدر دان نیز در کاهش مرگ و میر موثر است
عفونت کیسه زرده
این بیماری، سیستم ایمنی جوجه ها را تحت تاثیر قرار داده و به شدت آن را تضعیف می کند. در نتیجه احتمال مبتلا شدن به سایر بیماریها افزایش پیدا میکند.
علائم : جوجه هایی که به تازگی سر از تخم درآورده و بدن آنها متورم و کبود هست.بی حالی و گوشه گیری ، سفتی شکم ، آلوده بودن مخرج به فضولات
پیشگیری : تاکنون درمان مشخصی برای این بیماری کشف نشده است . حتما روزانه بستر را تمیز کنید، واکسن های لازم را در زمان های مقرر و تحت نظر دامپزشک به پرنده ها تزریق کنید. دانخوری ها و آبخوری ها را مرتبا شسته و ضدعفونی کنید. از آب آشامیدنی سالم و قابل شرب استفاده کنید. جیره غذایی و دان مصرفی پرنده های تخمگذار را در مکانی تمیز و بدور از آلودگی و دسترسی موجودات موذی مانند موش ، مگس، سوسک و … نگهداری کنید.
درمان : توسط آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف . توصیه میگردد بعد از ورود جوجه درمان با فلومکوئین شروع گردد .
بیماری های انگلی و مسمومیت های غذایی
انگل نیز جزء بیماریهای شایع در میان انواع پرندگان از جمله مرغها است. انگل از طریق سایر پرندگان یا حیوانات به مرغ ها سرایت میکند. پرها و بدن مرغ را بررسی کنید تا اگر به شپش مبتلا شده اند، آنها را درمان کنید.
علائم : نظیر بیحالی، بی‌اشتهایی، علایم تنفسی، کوری، عدم تعادل، تشنج، علایم فلجی، ضعف، خارش ، کم خونی و بی قراری
پیشگیری : در فصل گرم احتمال شیوع بیماری بیشتر است. بدن مرغ را با سمهایی که غلطت آنها کنترل شده، خیس کرده و شست و شو دهید.
درمان : استفداه از دارو های ضد انگلی
عفونت کیسه زرده
این بیماری، سیستم ایمنی جوجه ها را تحت تاثیر قرار داده و به شدت آن را تضعیف می کند. در نتیجه احتمال مبتلا شدن به سایر بیماریها افزایش پیدا میکند.
علائم : جوجه هایی که به تازگی سر از تخم درآورده و بدن آنها متورم و کبود هست.بی حالی و گوشه گیری ، سفتی شکم ، آلوده بودن مخرج به فضولات
پیشگیری : تاکنون درمان مشخصی برای این بیماری کشف نشده است . حتما روزانه بستر را تمیز کنید، واکسن های لازم را در زمان های مقرر و تحت نظر دامپزشک به پرنده ها تزریق کنید. دانخوری ها و آبخوری ها را مرتبا شسته و ضدعفونی کنید. از آب آشامیدنی سالم و قابل شرب استفاده کنید. جیره غذایی و دان مصرفی پرنده های تخمگذار را در مکانی تمیز و بدور از آلودگی و دسترسی موجودات موذی مانند موش ، مگس، سوسک و … نگهداری کنید.
درمان : توسط آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف . توصیه میگردد بعد از ورود جوجه درمان با فلومکوئین شروع گردد .
مارک
بیماری مارک را می توان یک نوع ازدیاد سیستم لمفاوی شناخت. این بیماری بنام فلج مرغان نیز شناخته میشود. این بیماری عفونی به شدت واگیردار بوده و طیور بیشتر در سنین پایین به آن مبتلا میشوند. این بیماری از طریق تنفس وارد بدن طیور شده و طحال، تیموس و مغز استخوان میزبان را مورد تخریب قرار میدهد.
علائم : مشکلات عصبی، سندرم کند شدن رشد، فلج پاها، بالها و حتی فلج چشم (اختلالات بینایی) و مرگ ناگهانی
پیشگیری : برای پیشگیری از مرغان محلی از بیماری مارک می بایست جوجه ها با واکسن مارک واکسینه شوند.
درمان : درمانی برای بیماری وجود نداشته و کنترل بر اساس مدیریت صحیح یعنی جدا نگهداشتن طیور در حال رشد از منبع عفونت، استفاده از گله‌های مقاوم ژنتیکی و واکسیناسیون است.
ایکوپلاسماها ارگانیسم هایی شبه باکتری هستند که دیواره سلولی نداشته و غشای پلاسمایی سه لایه ای دارند. تا به حال ۲۲ گونه از جنس مایکوپلاسما از طیور اهلی جدا شده اند که فقط چهارگونه از آنها برای طیور اهلی بیماریزا بوده اند:مایکو پلاسما گالی سپتیکوم (Mg ) ، مایکوپلاسما سینوویه (Ms) برای جوجه ها و بوقلمون ها و مایکوپلاسما ملا گریدیس (Mm) و مایکوپلاسما آیوا (Mi) برای بوقلمون ها
مایکوپلاسما
علائم : علایم کلینیکی معمول، در پرنده های مبتلا بیشتر مربوط به درگیری دستگاه تنفسی بوده و شامل کوریزا، عطسه ، رال های مرطوب و تنفس با دهان نیمه باز می باشند. افسردگی،کاهش مصرف غذا،افتادگی پرها، فلجی ،تورم زانو ، ساق و کف پا ( گاهی نامتقارن و گاهی نیز دوطرفه و ورم صورت و نقاط مختلف بدن
پیشگیری : بعلت وجود عوامل وراههای مختلف انتقـــــال ، شیوع بیماری مابین پرنده های یک گله یا بین گله های مختلــف به آسانی صورت می گیرد. به این علت است که شروع یک برنامه کنترلی باید همراه با وجود یک محیط بهداشتی و تمیز و وجود گله های عاری از مایکوپلاسما باشد.واکسیناسیون .
درمان : استفاده از آنتی بیوتیک های موجود
استفاده از جدول وزن در طیور
- برای پیگیری پیشرفت مرغداران که به عنوان یک عامل معتدل برای دستیابی به هدف
• کاهش هدر رفت خوراک – استفاده از جدول وزن گیری مرغ گوشتی نشان میدهد که چه زمانی جوجه مرغ بیش از حد یا کم تغذیه کرده است.
• بررسی عملکرد خوراک مرغ گوشتی – در صورت عملکرد ضعیف باید دلیل آن بررسی شود. عواملی همچون، دما، ساعت خاموشی، بیماری و …باعث نتیجه نامطلوب در گله مرغ گوشتی میشود.
همچنین جدول وزن جوجه گوشتی در طول دوره به مرغداران کمک میکند تا آنها باید بتوانند به سوالات زیر پاسخ دهند:
- جوجه های گوشتی قبل از رسیدن به وزن بازار چه مقدار خوراک نیاز دارند؟
• مقدار کل خوراک مورد نیاز برای تغذیه جوجه‌های گوشتی تا زمان بلوغ چقدر است؟
• مقدار کل خوراک مصرفی جوجه گوشتی در هفته چقدر است؟
• سرعت رشد جوجه های گوشتی چقدر است؟
• میانگین وزن یک جوجه گوشتی در هر هفته چقدر است؟
میانگین وزن
معمولا این مرغها در اروپا و آمریکا در وزن بین ۲ کیلوگرم تا ۲٫۵ کیلوگرم و در ایران در وزن ۳ کیلوگرم به فروش می‌رسد. از دلایل این اختلاف وزن در هنگام فروش، سلیقه عمومی مردم در مصرف گوشت مرغ است. مردم ایران تمایل به خرید مرغ با وزن بیشتر را دارند.
سن مناسب کشتار
همانطور که قبل‌تر بیان شد، بسته به وزن مناسب برای بازار در کشورهای مختلف و نوع سویه مرغ گوشتی این میزان متفاوت باشد. بطور مثال در ایران معمولا سن ۳۸ روزگی به بعد فروش مرغ گوشتی آغاز میشود. مورد مهمی که در اینجا باید به آن توجه کنید، اینکه به هر قیمتی سعی بر رساندن وزن جوجه گوشتی به وزن بازار نداشته باشید. چرا که در نهایت ممکن است ضریب تبدیل خوراک شما ضعیف و در واقع پرورش مرغ برای شما مقرون به صرفه نباشد. توجه به نژاد انتخابی، شرایط محیطی مناسب، شرایط بازار و شرایط گله مرغ میتواند سن کشتار متفاوت باشد.
استرس گرمایی در طیور
استرس گرمایی در طیور به معنای واکنش ناهنجار بدن طیور به شرایط گرمای بالاست. طیور، مانند پرندگان، دارای سیستم تنظیم دمای بدن خود هستند که به عنوان «تنظیم حرارتی» شناخته میشود. این سیستم به آنها اجازه میدهد دمای بدن خود را در محدوده‌ای مناسب نگه دارند. هنگامی که طیور در معرض دماهای بسیار بالا قرار می‌گیرند، ممکن است نتوانند دمای بدن خود را به طور مؤثر کنترل کرده و این باعث بروز استرس گرمایی میشود.
در اثر استرس گرمایی، عملکرد فیزیولوژیکی طیور تحت تأثیر قرار می‌گیرد و ممکن است علائمی مانند افزایش تنفس، تنفس سریع و سطح استرس بالا (مانند عدم آرامش، تکان خوردن بال و…) ظاهر شود. برای پیشگیری از استرس گرمایی در طیور، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- اطمینان حاصل کنید که طیور در محیطی با دمای مناسب قرار دارند و دسترسی به آب تمیز و تازه داشته باشند.
- اطمینان حاصل کنید که سیستم تهویه مناسب در محل نگهداری طیور وجود دارد.
- در صورت لزوم، از روشهای خنک‌کننده مانند استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده هوا یا آب استفاده کنید.
- در صورت امکان، فعالیت‌های فیزیکی طیور را در ساعات خنک‌تر روز انجام دهید.
- مطمئن شوید که تغذیه مناسبی برای طیور فراهم شده است و غذاها به موقع تعویض میشوند.
در صورت مشاهده علائم استرس گرمایی در طیور، بهتر است با یک دامپزشک متخصص تماس گرفته و راهنمایی لازم در خصوص مراقبت و درمان را دریافت کنید.
نشانه‌های استرس گرمایی در طیور
- تنفس سریع و ناهموار:طیور ممکن است تنفس سریع و ناهموار داشته باشند. این علائم نشان میدهند که طیور در تلاش برای خنک کردن بدن خود هستند.
- عدم آرامش:طیور ممکن است به طور غیرمعمول آرامش نداشته و به طور مداوم حرکاتی مانند تکان خوردن بالها یا پریدن به صورت نامنظم انجام دهند.
- تغییرات رفتاری:طیور ممکن است رفتارهای غیرمعمول مانند کاهش فعالیت، عدم تمایل به خوردن یا آشفتگی نشان دهند.
- تغییرات در آب و غذا مصرفی:ممکن است مقدار آب مصرفی طیور افزایش یافته و در عین حال کمتر غذا بخورند. این ممکن است به دلیل کاهش اشتها و نارسایی سیستم گوارشی در شرایط استرس گرمایی باشد.
- تغییرات در پوست و پرها:ممکن است طیور پرهای خود را به صورت نامعمول برافراشته و پوستی گرم و تر داشته باشند. همچنین، ممکن است پرها به صورت خشک ظاهر شوند.
- کاهش تخمگذاری:در صورتی که طیور در شرایط استرس گرمایی قرار داشته باشند، ممکن است تخمگذاری آنها کاهش یابد یا به طور کامل متوقف شود.
- تغییرات در رنگ پوست و اندام‌ها:ممکن است رنگ پوست و اندام‌های طیور تغییر کند. به عنوان مثال، پوست ممکن است قرمز یا سفید شود.
در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها در طیور، مهم است توجه ویژه‌ای به آنها داشته و در صورت لزوم با یک دامپزشک متخصص مشورت کنید.
درمان استرس گرمایی در طیور
استرس گرمایی در طیور به مشکلاتی اطلاق میشود که ناشی از تنش حرارتی در محیط پرورش آنها است. در شرایطی که دمای محیط بالا رفته و هوا رطوبت کمی داشته باشد، طیور ممکن است با استرس گرمایی مواجه شوند. این مشکل میتواند به علت افزایش دمای بدن، کاهش تولید انرژی، اختلالات در سیستم ایمنی و کاهش عملکرد تولیدی ایجاد شود. برای درمان استرس گرمایی در طیور، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- فراهم کردن محیط خنک:اطمینان حاصل کنید که طیور در محیطی با دمای مناسب قرار دارند. از سیستم‌های تهویه مناسب استفاده کرده و اطمینان حاصل کنید که هوا به طور مؤثر در محیط جریان دارد. همچنین، از روشهای خنک‌کننده مانند استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده هوا یا آب استفاده کنید.
- ارائه آب تمیز و تازه:اطمینان حاصل کنید که طیور به طور مداوم دسترسی به آب تمیز و تازه دارند. در شرایط گرما، طیور بیشتر نیاز به آب دارند تا از خشکی بدن آنها جلوگیری شود.
- تغذیه مناسب:اطمینان حاصل کنید که طیور تغذیه مناسبی دریافت می‌کنند. غذاهای با ارزش غذایی بالا و حاوی مقدار کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را به طیور بدهید. همچنین، ممکن است لازم باشد تغذیه طیور را با مکمل‌های معدنی و ویتامینی تقویت کنید.
- حفظ آرامش:اطمینان حاصل کنید که طیور در محیطی آرام و بی‌صدا قرار دارند. سر و صداهای بیش از حد و مزاحم می‌توانند استرس طیور را افزایش دهند. همچنین، فعالیت‌های فیزیکی طیور را در ساعات خنک‌تر روز انجام دهید.
- مراقبت و نظارت دقیق:طیور را به طور مداوم بررسی کنید و علائم استرس گرمایی را تشخیص دهید. در صورت مشاهده علائم شدید یا بهبود نیافتن وضعیت، با یک دامپزشک متخصص تماس بگیرید.
- ارائه پشتیبانی حسی:می‌توانید با ارائه محیطی آرام و امن، استرس طیور را کاهش دهید. این شامل فراهم کردن مکان‌های ساکت و امن برای طیور، ارائه تخته‌های خنک و سطوح نرم برای خوابیدن و استفاده از روشهای آرامش‌بخش مانند موسیقی آرامش‌بخش است.
در صورت لزوم، همواره بهتر است با یک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
